Ryszard Pawłowski był ostatnim, który miał przed śmiercią kontakt z Jerzym KukuczkąNasz znakomity himalaista zginął pod południową ścianą Lhotse 24 października 1989 roku"Nie odprowadzałem zbyt długo wzrokiem spadającego Jurka. Wiedziałem, że poniósł śmierć. Na początku się zsuwał, ale potem odbijał się od skał. Nikt nie byłby mu w stanie pomóc. Z wielkim prawdopodobieństwem mogę powiedzieć, że miał potężne wewnętrzne obrażenia i był nie do uratowania" - przyznał 69-letni Pawłowski w rozmowie z Onet SportPrzypominamy tekst sprzed dwóch lat z okazji 32. rocznicy śmierci KukuczkiWięcej takich historii znajdziesz na stronie głównej OnetuRazem z Jerzym Kukuczką wspinał się pan w wysokich górach, ale razem penetrowaliście też Oczywiście. To nie było tak, że Jurek od razu pojechał na ośmiotysięcznik. Dużo chodził po Tatrach. Jurek należał do harcerskiego klubu taternickiego. Oni chodzili po jaskiniach. W tym czasie byłem w klubie speleologicznym w Katowicach. Zdarzało się, że organizowaliśmy wspólne wyjazdy. Jedną z ważniejszych wypraw było wówczas zejście do dna Jaskini Wielkiej Śnieżnej. Jest ona najdłuższa i najgłębsza w Polsce. Jurek wiele wspinał się też w skałkach czy w Tatrach. Wiele dróg zostało przez niego wytyczonych i noszą jego imię. W Tatrach miał też wiele przejść zimowych. To były lata, kiedy w tych górach była mocna rywalizacja. Wiele wspinał się też w Dolomitach. W 1981 roku razem byliśmy w górach w Nowej Zelandii. Tam zresztą Jurek miał wypadek i ściągał helikopter. Jego pierwszą poważniejszą wyprawą w góry była ta na Alaskę na Mount McKinley. Miał wtedy poważniejsze odmrożenia. Groziła mu nawet amputacja stopy. Kanadyjscy lekarze uratowali ją jednak i skończyło się tylko - zdaje się - na przycięciu palca u nogi. Poszła wtedy taka fama, że Jurek nie nadaje się w wysokie góry, bo ma problemy z tak było?- Częściowo tak było, bo Jurek wolniej się aklimatyzował od innych. Wolniej się rozkręcał, ale za to potem miał niesamowitą determinację. Tak było chociażby pod Makalu, kiedy byli z Wojtkiem Kurtyką. Ten ostatni miał wątpliwości, bo aura nie była korzystna. Jurek w pewnej chwili się spakował i mimo załamania pogody samotnie wszedł i zszedł z Makalu. Niewielu mogło uwierzyć w to, czego dokonał. Tym bardziej że wszedł nową drogą. Choć stanowili idealny duet z Wojtkiem, chyba najlepszy wówczas na świecie, to ich drogi rozeszły się pod Gaszerbrumem IV. To było symboliczne pan na tej wyprawie?- Tak. To była wyprawa obfitująca w wiele przygód. Jechaliśmy tam wypożyczoną ciężarówką od kolegi z Wiednia. Byliśmy gdzieś w pobliżu Skardu. Samochód prowadził Jurek, który nie chciał nikomu oddać kierownicy, a to było już nad ranem. Siedziałem koło niego z przodu w krótkich spodenkach. Być może Jurek przysnął w pewnym momencie. Stracił panowanie nad kierownicą i uderzył w betonową zaporę. Siedziałem z nogami opartymi na desce rozdzielczej. Uderzenie było tak mocne, że wyleciałem przez szybę i przeleciałem dobre 8-10 metrów. Na szczęście byłem wygimnastykowany, bo czynnie uprawiałem judo w tym czasie - byłem nawet wicemistrzem województwa katowickiego - i automatycznie schowałem głowę. Spodenki, który miałem na sobie, znalazły się na kostkach. Na plecach byłem poorany tak, jakby tygrys dorwał mnie swoimi łapami. Na szczęście nic poważnego mi się nie stało. Zaczęło się załatwianie części. Siedzieliśmy więc bezczynnie. Jurek zauważył, że miejscowi swoimi metodami pędzą bimber z takich żółtych śliwek. Pojechał z nimi na targ. Kupił rureczki i gar ciśnieniowy. I wyraźnie poprawili dzięki temu jakość tego bimbru. Kiedy przyjechaliśmy tam rok później, to mieli już całą także - Cecylia Kukuczka: nie mam żalu do tych górBył pan wówczas w zespole z Kukuczką?- Byłem w ekipie Janusza Majera, która zdobywała Broad Peak. Jurek z Wojtkiem z kolei chcieli przejść trawers całego masywu Borad Peaku, a my mieliśmy zabezpieczyć drogę. Wojtek długo namawiał wówczas Jurka na zdobycie Świetlistej Ściany. Kiedy jednak doszli pod nią, to oznajmił, że nie czuje się psychicznie na siłach. Zrezygnował. Wtedy postanowili od siebie odetchnąć i nigdy już nie wrócili do wspólnego działania. Wojtek był nastawiony na zupełnie inne wspinanie się. Z kolei Jurek został wciągnięty w rywalizację z Reinholdem Messnerem. I rzeczywiście robił to w dobrym stylu, bo albo zimą, albo nową drogą. Robił to o wiele lepiej niż Messner. Zaczął jednak wspinanie w wysokich górach dużo później od Włocha, więc był bez szans na zdobycie przed nim Korony Himalajów i pan, że Kukuczka został wciągnięty w rywalizację z Messnerem. Kto się do tego przyczynił?- Głównie media. Dziennikarze chcieli wycisnąć z ich rywalizacji, ile się dało, choć wynik był z góry przesądzony. Messner doskonale zdawał sobie sprawę z tego, że Koronę Himalajów i Karakorum ma w kieszeni. Ostatnie szczyty zdobywał normalnymi drogami, a całą robotę za niego wykonywali Szerpowie. Jurek jednak nie odpuszczał i gonił. W jednym roku zdobywał dwa-trzy szczyty. Podłączał się do wypraw, które miały już wszystko przygotowane. Był drugi, ale - jak napisał mu Messner - był wielki. Choć znaliście się doskonale, to tak naprawdę tylko dwa razy był pan partnerem Kukuczki w Himalajach. I w obu przypadkach to była wyprawa na południową ścianę Zgadza się. Za pierwszym razem byliśmy tam w 1985 roku. Razem z nami był jeszcze Rafał wtedy Kukuczce nie dawało spokoju to, że na Lhotse wszedł tylko drogą Rzeczywiście jego pierwszym zdobytym ośmiotysięcznikiem było Lhotse. To my, czyli Klub Wysokogórski w Katowicach, wymyśliliśmy ten projekt. Bardzo spodobała nam się ta południowa ściana Lhotse, która potem stała się obsesją innych 1985 roku nie udało się zdobyć Lhotse południową To prawda. W dodatku śmierć poniósł tam Rafał Chołda, który spadł bezszelestnie na trawersie na wysokości około 7500 metrów. Poleciał do kotła prawie trzy kilometry w dół. Dwa lata później śmierć pod tą ścianą poniósł też Czesiu Jakiel. To była wyprawa zorganizowana przez Krzyśka Wielickiego. W 1989 roku na zdobycie Lhotse południową ścianą zdecydował się Messner. Zaprosił wówczas do tej wyprawy Artura Hajzera i Krzysia Wielickiego. Z tego, co wiem i raczej nie jest to wielka tajemnica, brak zaproszenia mocno podrażnił Messnera też nie była w stanie osiągnąć celu. To spowodowało, że Kukuczka zaczął naprędce zestawiać skład na atak na Lhotse południową ścianą?- To nie był skład z łapanki. Poza Jurkiem i mną był przecież jeszcze Maciek Pawlikowski, który od kilku lat działał w Himalajach. Był Przemek Piasecki, który też operował w wysokich górach. W składzie znalazł się też Tomasz Kopyś i oczywiście Rysiek Warecki, który odpowiadał za organizację. Byłem ambitny i chciałem pojechać na tę wyprawę. Tym bardziej że już raz tam byłem z także: Ostatnia wyprawaDługo czekaliście na dobre I to nas trochę męczyło. Tak naprawdę chętnym do wyjścia na szczyt byłem tylko ja i Jurek. Nikt nie chciał już iść. Pawlikowski był trochę przeziębiony i kasłał. Piasecki był mocno wyciszony po śmierci Wojtka Wróża na K2 w 1986 roku. Byli dobrymi kolegami. W pewnym momencie Jurek nawet zaproponował, żebyśmy poszli jeszcze inną drogą. Takim nowym filarem. Starałem się wybić mu ten pomysł z głowy, bo nie mieliśmy rozpoznanej tej ściany, a do tego było kilka dni do zakończenia wyprawy. Tłukłem mu do głowy, że olbrzymim sukcesem będzie wejście na szczyt drogą, którą wcześniej obraliśmy i mieliśmy ją rozpoznaną. W końcu przytaknął. Na 8000 metrów mieliśmy płachtonamiot i tam czekaliśmy na dobre warunki kilka dni. Na górze jednak wiało niesamowicie. Wiatr robił taki hałas, jakby nad nami przelatywały odrzutowce. Do tego nie było wtedy tak precyzyjnych prognoz pogody jak teraz, kiedy wiadomo, że pojawi się okienko Pawłowski i Jerzy Kukuczka pod południową ścianą Lhotse - Archiwum rodzinne Ryszarda Pawłowskiego / Materiały prasoweByła szansa na to, by dokonać tego spektakularnego wejścia?- Jak najbardziej. Mieliśmy aklimatyzację, a do tego nagle wiatr ucichł. Pojawiła się niesamowita szansa na zrobienie wyglądał ten dzień?- W drogę ruszyliśmy o świcie. Pojawiły się nawet niewidziane dawno promienie słońca. Nie było wiatru i to dawało nadzieję na sukces. Chcieliśmy wrócić tą samą drogą, ale mieliśmy też inną Po drugiej stronie, na drodze normalnej, Carlos Carsolio zostawił namiot z jedzeniem. Mieliśmy zatem zabezpieczenie na wypadek, gdyby zejście tą samą drogą było zbyt wróćmy do momentu, kiedy wyszliście?- Jurek zaczął prowadzić. To już był teren, w którym trzeba było się trochę wspiąć. Nie było może ekstremalnie, ale trzeba było trochę się powspinać. Byliśmy związani pojedynczą liną, choć powinno się ją składać podwójnie, ale to wcześniej ustaliliśmy z Jurkiem. Obaj podjęliśmy ryzyko. Całkiem świadomie, bo przecież obaj potrafiliśmy się dobrze wspinać. Dzięki temu mogliśmy szybciej pokonywać ścianę. Jurek w pewnym momencie był około 50 metrów nade mną. Wydawało mi się, że zakładał przeloty. Widziałem go na płytach skalnych, które były pokryte śniegiem. W pewnym momencie zaczął się jednak zsuwać. To jednak nie jest nic niezwykłego w górach. Wydawało mi się, że się się jednak nie Widzę jednak, że nie zadziałał jeden przelot, potem drugi. Nagle zaczął się odbijać od skał i - ku mojemu przerażeniu - zaczął spadać z wielkim impetem. Przeleciał obok mnie. Nie słyszałem żadnego jego krzyku. Wszystko, co mogłem zrobić wówczas, to skulić się i czekać. Byłem przekonany, że już nic mnie nie uratuje, bo byliśmy związani liną, z którą on spadał. Nagle szarpnięcie. Rzuciło mnie na ścianę, a za moment pojawił się luz. Poczułem się wolny. Okazało się, że lina pękła na ostrej krawędzi. To się w górach zdarza. Zostałem bez radiotelefonu, bo ten był w plecaku Jurka. Co mi pozostało? Byłem już w takich sytuacjach, kiedy samotnie wspinałem się po Tatrach zimą i widziałem też śmierć ludzi. Przez wiele lat pracowałem na kopalni i tam też widziałem mnóstwo koszmarnych wypadków śmiertelnych. Miałem chwilę odrętwienia, bo w końcu zginął przyjaciel, ale też znakomity himalaista. Szybko jednak zacząłem myśleć o tym, by się ratować. Trzeba było schodzić, ale samemu nie było wcale tak łatwo. Zaczynało się robić ciemno, a na dodatek straciłem w pewnym momencie lampkę czołową. Nie odważyłem się schodzić po płytach. Postanowiłem więc zabiwakować. Miałem folię NRC, ale wiatr wyrwał mi ją z rąk. Przesiedziałem do rana. Następnego dnia zobaczyłem kolegów, którzy akcja ratunkowa?- Tak. Rysiek Warecki starał się szukać ciała, ale nie znalazł. Wówczas jednak zgłosiliśmy, że odnaleźliśmy je, bo dzięki temu można było ruszyć procedurę odszkodowania dla rodziny zdobycia Lhotse południową ścianą nie była tak trochę na siłę? Ciążyła na was przecież duża presja, bo była szansa na dokonanie czegoś, czego nie zrobił Messner. Poza tym cały czas była z wami Może rzeczywiście tak było. Może ktoś chciał zrobić z tego show. Teraz niemal każda wyprawa tak wygląda. Jurek rzeczywiście był do bólu ambitny. Skoro nie zrobił tego Messner, to może to go nakręciło. Nie wiem, co siedziało w jego głowie, bo nie spędzałem z nim zbyt wiele czasu. To, co się tam wydarzyło, to był zbieg okoliczności. Niesamowicie tragiczny. Nawet gdybyśmy nie weszli i wycofalibyśmy się, to pogoda była na tyle dobra, że nie byłoby wypadku. Jestem tego pewien. Szkoda że nam się nie udało, bo ta ściana nam się należała. Rok później tego wejścia dokonali Rosjanie Siergiej Bierszow i Władimir było żalu do pana w środowisku po śmierci Kukuczki? A może pan sam miał też żal do siebie, że nie zrobił wszystkiego, co mógł? W filmie dokumentalnym Pawła Wysoczańskiego "Jurek", nieżyjący już Artur Hajzer mówi takie słowa, tłumiąc płacz: "Ryśku Pawłowski, partnerze Kukuczki, jak mogłeś dopuścić do tego, by odpadł od ściany". To był zarzut?- Nie wiem, czy to był zarzut. Na szczęście nie ciąży mi bardzo ten wypadek, choć mam świadomość, że zginęła wielka postać. Staram się puszczać mimo uszu komentarze, jakoby miałem odciąć linę Jurkowi. W górach to nie jest tak, jak w filmach sensacyjnych. Nikt specjalnie nie czeka z nożem. Jestem instruktorem i nas uczyli, co zresztą przekazuję, że w górach twój partner musi być w zasięgu wzroku. Bez względu na to, czy jesteś związany liną, czy nie. W pierwszej kolejności zawsze trzeba pomóc partnerowi. Dlatego swoim kursantom przekazuję, że partner w górach jest najważniejszy i dopóki można, to trzeba go ratować. W tym wypadku sytuacja była zupełnie inna. Mogłem ratować tylko i wyłącznie swoje życie, bo partnera już nie odprowadzał pan wzrokiem Jerzego Kukuczkę?- Nie. Wiedziałem, że poniósł śmierć. Na początku się zsuwał, ale potem odbijał się od skał. Nikt nie byłby mu w stanie pomóc. Z wielkim prawdopodobieństwem mogę powiedzieć, że miał potężne wewnętrzne obrażenia i był nie do się kiedyś jeszcze odnaleźć jego ciało?- Trudno powiedzieć. Nawet nie wiemy, czy Jurek spadł do podstawy ściany. Raczej nie. Tak samo było z Rafałem Chołdą, którego też nie znaleźliśmy. To potężna ściana, która z daleka wydaje się pionowa. Natomiast są w niej różne zagłębienia czy szczeliny. Od wielu lat działają tam Koreańczycy, którzy mają bzika na punkcie tej południowej ściany. Nikt do tej pory nie natrafił na ciało Jurka. To byłoby niesamowite, gdyby kiedyś udało się je było chyba też innym uwierzyć w śmierć Kukuczki?- Rysiu Warecki i Elżbieta Piętak z telewizji, którzy tam byli z nami, w pewnym momencie zobaczyli schodzący punkt. Byli przekonani, że to Jurek, choć - jak przyznali - doceniali też moje jakim człowiekiem był Jerzy Kukuczka?- Jurek miał olbrzymią determinację. Nie znałem drugiej takiej osoby. Mieszkaliśmy blisko siebie i obaj należeliśmy do Klubu Wysokogórskiego w Katowicach. Mimo tego nie mieliśmy zbyt wielu okazji do tego, by razem się wspinać. Z różnych względów. Jako kolega był bardzo sympatyczny. Potrafił się też zabawić. Nigdy nie załatwiał spraw na siłę. Nigdy nie starał się na siłę przeforsować swojego zdania. Był człowiekiem bardzo religijnym. Zawsze polecał się opiece Boga. Nawet raz zgubił krzyżyk, co go bardzo zaniepokoiło. Znalazł go jednak w śniegu. Dla mnie on był idolem."Kukuś", "Major Golonka", "Smakosz" - tak nazywaliście też swojego kompana z To prawda. Jurek należał do typu ludzi, którzy lubią dobrze zjeść i jeszcze sami to upichcą. Ja nie potrafię nic przyrządzić. W życiu mi się nie zdarzyło, bym obrał ziemniaki czy ugotował makaron. Co najwyżej potrafię zrobić kanapkę i herbatę. Jurek z kolei potrafił coś przyrządzić. Do tego dawało mu to wielką satysfakcję, że może zrobić to dla innych. To były czasy, kiedy trudno było o jakikolwiek towar w naszym kraju. Na szczęście mieliśmy zaprzyjaźniony sklep, w którym otrzymywaliśmy jedzenie z zaplecza. Były tam między innymi puszki z szynkami i golonkami. Nie było na nich nalepek, tylko jakiś drobny nadruk, z którego nie można było nic wyczytać. Jurek brał zazwyczaj te puszki. Sprawdzał w rękach ich wagę i bezbłędnie wskazywał, gdzie jest golonka. Stąd ksywka "Mister Golonka".Podobno wypalał też dużo papierosów?- Palił, ale nie jakoś specjalnie dużo. Raczej lubił zapalić tak dla szpanu. Najczęściej na ma na koncie aż 11 ośmiotysięczników. Nigdy nie kusiło, by skompletować Koronę Himalajów i Karakorum?- Nie. Dla mnie jest na to prosta odpowiedź, choć ludzie tego nie rozumieją. Ci, którzy zaczęli kolekcjonować Koronę Himalajów i Karakorum, a takich jest wielu, robili to w takim stylu, jaki nie przystoi, by się tym chwalić. Wchodzili z Szerpami i z butlą z tlenem. Nie chciałem tego. Mnie coś takiego nie interesowało. Na tlenie wchodziłem tylko na Mount Everest, ale jako przewodnik. Kiedy Jurek czy inni nasi wspinacze zdobywali ośmiotysięczniki, mnie to po prostu nie interesowało. Wspinałem się w tym czasie w górach średnich, ale trudnych technicznie. To mnie wtedy pociągało. W 1984 roku wszedłem na Broad Peak, a kolejny ośmiotysięcznik zaliczyłem dopiero w 1991 roku. To była Annapurna. Na najwyższej górze świata był pan aż pięć razy. Żadnemu z Polaków nie udało się być na Mount Evereście częściej od To prawda, ale nie ma to większego pan 69 I wciąż mogę zdobyć Koronę Himalajów i Karakorum. Wystarczy, że ktoś przyszedłby do mnie i dał mi na to pieniądze. Jestem pewien, że w ciągu roku lub dwóch lat zrobiłbym trzy brakujące szczyty, czyli: Makalu, Kanczendzongę i Dhaulagiri. Dwóch z tych trzech szczytów nie osiągnąłem z własnej winy, bo musiałem wyjechać. Miałem wówczas swoją grupę do prowadzenia w Ameryce Południowej. Pod Kanczendzongą nigdy nie byłem. To nie jest szczyt komercyjny, więc potrzeba byłoby czasu i Szerpów. Mnie jednak nie bawi samo zdobywanie gór. Cieszę się tym, że jestem instruktorem. Wciąż cieszy mnie też wspinanie. Po 20 latach znowu zacząłem szkolić młodzież w Tatrach. Zdrowo się prowadzę i może dlatego czasami uchodziłem za dziwaka. Dzięki jednak temu, a także regularnym ćwiczeniom mam jeszcze nienaganną sylwetkę i wciąż chodzę po wysokich że nie zdobył pan wszystkich ośmiotysięczników, to jest pan uważany za jednego z najwybitniejszych Miło słyszeć. Może dlatego że nie ma chyba drugiej tak aktywnej na świecie osoby jak ja. Wyjeżdżam w góry z wielką intensywnością. Zawdzięczam to swojemu pan wiele przypadków, kiedy w bardzo trudnych warunkach musiał przetrwać na dużej I nie odniosłem przy tym żadnych obrażeń. Mój organizm bardzo dobrze znosi mróz. Nie miałem problemu z tym, by przenocować nawet bez płachty. Tu w grę wchodzi chyba genetyka, która odgrywa bardzo dużą rolę. Także w sporcie. Ona nie zależy od nas. Poza tym trzeba być zdeterminowanym. Nie wolno pękać w trudnych sytuacjach. Mnie one bardziej mobilizowały niż demotywowały. Nigdy, kiedy byłem w trudnej sytuacji, a takie zdarzały się wiele razy, nie sparaliżowało mnie. Ważna jest zatem psychika. Do tego wszystkiego dochodzi przygotowanie, wytrenowanie i doświadczenie. A na końcu tego wszystkiego jest tak potrzebny łut Kukuczka też wiele o tym Bo tak jest. Bywa, że ktoś spadnie z pięciu metrów i się zabije. A zdarza się tak, jak ja miałem na Pumorii, kiedy spadałem 400 metrów z lawiną, obijając się o skały. Wtedy na ostatnich kilkudziesięciu metrach wystrzeliło mnie jak z katapulty. Myślałem, że się roztrzaskam. Nagle wbiłem się w śnieg usypany przez lawinę. Rozbity miałem kask i zniszczone raki, a sam nie miałem nic połamanego. Miałem po prostu ten łut może czasami śmierć w górach jest po prostu pisana himalaistom. Przecież po wielu latach w góry powrócili Hajzer czy Maciej Berbeka i zostali w nich na zawsze. Kukuczka też miał wiele wypadków, a Lhotse przyciągało go jak magnes. Andrzej Marciniak wyszedł z kataklizmu na Mount Evereście, by 20 lat później zginąć w To są pojedyncze przypadki, które są potem nagłaśniane przez media i dlatego o tym ciągle mówimy. Dziennikarze lubią sensację i to w dodatku taką. Przecież na świecie giną tysiące ludzi, a o tym nie mówi się tak, jak o pojedynczych przypadkach w Himalajach czy w ogóle w gór są egoistami?- Czasami nasza pasja i nasza ambicja są większe niż instynkt samozachowawczy. Można mówić nawet o egoizmie. Nie myślałem nigdy o tym, by przestać się wspinać z jakieś przyczyny. Zdawałem sobie też sprawę z tego, że w górach giną nawet najwięksi. Mam taką refleksję, ale trudno nie mieć takiej, jeżeli jest się instruktorem i wspina się w górach od ponad 50 lat. Kiedy byłem młodszy, to wiedziałem, że jestem dobrze przygotowany, ale też nie stawiałem sobie celów powyżej swoich umiejętności. A skoro tak, to wiedziałem, że nic mi się nie stanie. Z biegiem czasu zacząłem jednak to ryzyko kalkulować. Kiedy było na granicy, to wolałem odpuścić. To nie znaczy, że jestem gorszy od innych. Teraz, kiedy robię komercyjne wyprawy, nie mogę sobie pozwolić na zbytnie ryzyko, bo straciłbym szansę na egzystencję, gdyby coś mi się stało. W końcu zarabiam dzięki temu, że chodzę z ludźmi po pan dwójkę dzieci. Też chodzą po górach?- Marcin miał 15 lat, kiedy wszedł ze mną na Mount McKinley. To był wtedy rekord, ale nie przywiązuję do tego wagi. Kiedy miał 14 lat, to był ze mną w Karakorum. Wchodził na przełęcze na wysokości 6000 metrów. Wiele dróg przemierzyliśmy razem w Tatrach. Nie bałem się go zabrać w góry, bo miał dobre przygotowanie. Bardziej bałem się tego, co może stać mu się na osiedlu, na którym mieszkaliśmy. Wiedziałem, że górami odciągam go od tego go nie pochłonęły jak pana?- Mój syn od 15 lat jest w Stanach Zjednoczonych. Któregoś dnia otrzymałem informację, że spadł przy wykonywaniu prac wysokościowych z dziewiątego piętra niemalże z 20 metrów na goły beton. Był niesamowicie połamany. Miał uszkodzony kręgosłup. Pierwsze jednak, co lekarze zrobili, to rozcięli go, by sprawdzić stan narządów wewnętrznych. Miał dziewięć operacji, z czego jedna - kiedy składali mu miednicę - trwała 12 godzin. Pojechałem do niego między świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem, był w klinice rehabilitacji w Bostonie. Teraz chodzi i - Tomasz Kalemba, Onet Sport***Ryszard Jan PawłowskiUrodzony w Bogatyni w 1950 roku. Zodiakalny Rak, ale Tygrys według horoskopu chińskiego, inżynier elektryk, instruktor alpinizmu, przewodnik udział w ponad 300 wyprawach w różne góry świata jako uczestnik lub organizator. Zdobył jedenaście szczytów 8-tysięcznych, min. K2 (8611 m) płn. Filarem od strony chińskiej. Jest jedynym Polakiem, który 5-krotnie stanął na szczycie Mt. Everestu (8848 m). Dokonał wielu wejść trudnymi drogami wspinaczkowymi w różnych rejonach Ziemi. Był partnerem wspinaczkowym Jerzego Kukuczki, Adama Zyzaka, Piotra Pustelnika, Janusza Majera, Krzysztofa Wielickiego i wielu innych sławnych członkiem prestiżowego The Explorers Club w Nowym Jorku, stowarzyszenia zrzeszającego ok. 3000 odkrywców i badaczy z kilkudziesięciu państw wszystkich kontynentów. Otrzymał szereg nagród i wyróżnień w dziedzinach fotografii oraz filmu dokumentalnego. Filmy Pawłowskiego były pokazywane na festiwalach górskich i w telewizji. Otrzymał trzykrotnie nagrody i wyróżnienia od ministra sportu za wybitne osiągnięcia sportowe. Szkoli młodych adeptów alpinizmu, organizuje wyprawy i występuje z prelekcjami o tematyce górskiej. Jest wciąż aktywny, pomimo prawie 50-letniego stażu w i prowadził wyprawy dla niepełnosprawnych sportowców na Alaskę, do Afryki i Patagonii w ramach programu Korona 36-letniego syna Marcina i 17-letnią córkę Pawłowski organizując wyjazdy na wszystkie kontynenty, wchodził na takie szczyty jak:Ama Dablam (6856 m) w Himalajach Nepalu – 28 razy Aconcagua (6962 m), najwyższy szczyt Ameryki Południowej - 33 razy Mt McKinley (6194 m) najwyższy szczyt Ameryki Północnej – 9 razy Island Peak (6169 m) w Himalajach Nepalu - 36 razy Mt. Everest (8848 m) od strony Nepalu i Tybetu - 5 razyPumori (7145 m) w Himalajach Nepalu - 2 razy Gaszerbrum II (8035 m) w Karakorum Pakistanu - 3 razy Cho-Oyu (8200 m) w Tybecie - 2 razy Nanga Parbat (8125 m) Himalajach PakistanuManaslu (8163 m)Elbrus (5642 m) w Kaukazie – 36 razyCotopaxi (5970 m) w Ekwadorze – 2 razyDziennikarz Przeglądu Sportowego OnetData utworzenia: 24 października 2021, 11:00Chcesz, żebyśmy opisali Twoją historię albo zajęli się jakimś problemem? Masz ciekawy temat? Napisz do nas! Listy od czytelników już wielokrotnie nas zainspirowały, a na ich podstawie powstały liczne teksty. Wiele listów publikujemy w całości. Wszystkie znajdziecie tutaj.